ඔබත් නිර්මාංශ ද? ලෝක නිර්මාංශ දිනයේ වැදගත්කම (නොවැම්බර් 1)
ඔබත් නිර්මාංශ ද? නැත්නම් මාංශ අනුභව කරන කෙනෙක් ද? ඔබ දැනටමත් දන්නවාද – ලෝකය පුරා මිනිසුන් දහ දෙනෙක්ගෙන් එක් අයෙක් නිර්මාංශිකයෙක් බව? මෙම නිර්මාංශිකයන් වෙනුවෙන් අද දිනය වන නොවැම්බර් 1 වන දිනය ලෝකය පුරා නිර්මාංශ ජීවන රටාවට ගරු කිරීමක් හා ඒ පිළිබඳව අවබෝධය වර්ධනය කිරීමට සමරනු ලබයි.
🌍 ලෝක නිර්මාංශ දිනය යනු කුමක්ද?
පලමු නිර්මාංශ පුද්ගලයන්ගේ සංසදය 1847 වර්ෂයේ එංගලන්තයේදී ඇරඹෙන අතර ඔවුන්ගේ අරමුණ වී ඇත්තේ නිර්මාංශව වුවද සාමාන්ය අයුරින් ජීවත් වීමේ හැකියාව ගැන පණිවිඩය ජනතාව අතරට ගෙන යාමයි.
නිර්මාංශ පුද්ගලයින් වර්ග කිහිපයක් සිටී. උදාහරණයක් ලෙස වීගන් (Vegan) පුද්ගලයින් සත්ත්ව නිශ්පාදන කිසිවක් ආහාරයට නොගනී. අඩුම තරමේ මී පැණි පවා ඔවුන් ආහාරයට නොගන්නේ එය සතුන් විසින් නිශ්පාදනය කිරීම හේතුවෙනි. ලෝක නිර්මාංශ ජනගහනයෙන් 70%ක් ජීවත් වන්නේ ඉන්දියාව තුල වන අතර ඊට ඔවුන්ගේ ආගමික හා සංස්කෘතික බලපෑම් හේතු වී තිබේ.
ලෝක නිර්මාංශ දිනය මනුෂ්යයාට මතක් කර දෙන්නේ අපේ ක්රියා මත පරිසරයටත්, සත්ත්ව ලෝකයටත් ඇති බලපෑම ගැනයි. මෙහි ප්රධාන අරමුණු නම්:
- සත්ත්ව ඝාතනය හා අතිරේක භාවිතය වැලැක්වීම.
- පරිසරය ආරක්ෂා කිරීම උදෙසා ක්රියා කිරීම.
- සෞඛ්ය සම්පන්න ශාක ආහාර රටාවක් ප්රචාරය කිරීම.
✅ නිර්මාංශ දිවියක වාසි
නිර්මාංශ ආහාර පුරුද්දක් පවත්වා ගන්නා අය බොහෝ විට ශරීර සෞඛ්යය හා මනෝ සෞඛ්යය අතින් වාසි ලබති.
- හෘද රෝග අවදානම අඩු කරයි: මස් සහ සත්ව මේද අඩු වීම නිසා.
- බර පාලනයට සහාය දේ: අධික මේද හා කැලරි අඩු නිසා.
- බෝ නොවන රෝග වලින් ආරක්ෂාව: දියවැඩියාව, අධිරුධිර පීඩනය, කොලෙස්ටරෝල් හා පිළිකා වැනි රෝග අවදානම අඩු කරයි.
- ජීර්ණ ක්රියාව දියුණු වේ: තන්තු (fiber) වැඩි ආහාර නිසා.
ඇමරිකානු ආහාරමය සංගමය (ADA) පවසන පරිදි, නිර්මාංශිකයන් සංතෘප්ත මේද හා කොලෙස්ටරෝල් අඩු ප්රමාණයක් පරිභෝජනය කරන අතර විටමින් C, E, තන්තු, ෆෝලික් අම්ලය, පොටෑසියම්, මැග්නීසියම් වැනි දේ වැඩි වශයෙන් ආහාරයට ගනී. ඔවුන්ගේ LDL සහ BMI අගයන් අඩු මට්ටමක පැවතීම නිසා නිදන්ගත රෝග වැළඳීමේ අවදානමද අඩු වේ.
⚠️ අභියෝග සහ පෝෂණ ඌනතා
නිර්මාංශ භාවය වාසිදායක වුවද, නිවැරදිව සැලසුම් නොකළහොත් පෝෂණ හිඟ ඇති විය හැක.
- විටමින් හිඟය: විශේෂයෙන් Vitamin B12 බොහෝ විට අඩංගු වන්නේ සත්ව ආහාර වල බැවින්, එහි හිඟය නිර්මාංශිකයන්ට ඇතිවිය හැක.
- ප්රෝටීන් හා යකඩ හිඟය: ශාක ආහාරවල යකඩ හා ප්රෝටීන් අවශෝෂණය සත්ව ආහාරයට වඩා අඩු වේ.
- කැල්සියම් හිඟය: කිරි නිෂ්පාදන භාවිතය නැතිනම්, කැල්සියම් සහිත ආහාර හෝ අතිරේක ලබාගැනීම අවශ්ය වේ.
- අධික කාබෝහයිඩ්රේට්: මාංශ ආහාර නැති නිසා සිරුරට අවශ්ය ශක්තිය ලබා ගැනීමට කාබෝහයිඩ්රේට් මත යැපීමෙන් බර වැඩි වීම ඇතුළු ගැටළු ඇති විය හැක.
🌿 නිර්මාංශ නිෂ්පාදන වල නැගීම
අද ලෝකය පුරා නිර්මාංශ නිෂ්පාදන (vegan products) දැඩි ලෙස ජනප්රිය වන අතර, එය පරිසරය හා ආර්ථිකය සඳහා විශාල වාසි ලබා දේ.
- පරිසර හිතකාමී වීම: ජලය, ඉඩම් හා ශක්ති පරිභෝජනය අඩු වේ.
- සත්ත්ව ආරක්ෂාව: මස් හා කිරි අවශ්යතාව අඩු කිරීමෙන් සත්ත්ව ඝාතනය අඩු වේ.
- නව ව්යාපාර අවස්ථා: ශාක ආහාර, රූපලාවණ්ය නිෂ්පාදන ආදිය.
- පරිසරය හා මිනිසා අතර සම්බන්ධය ශක්තිමත් කරයි.
කරුණු සියල්ල සලකා බැලීමේදී පෙනී යන්නේ ජීව විද්යාත්මකව සර්ව භක්ෂකයෙකු වුවත් මිනිසාට පූර්ණ වශයෙන් නිර්මාංශිකව සෞඛ්යමත්ව ජීවත් විය හැකි බවයි. ඒ කෙසේ නමුත්, පූර්ණ නිර්මාංශිකයෙක් තමන් ගන්නා ආහාර වල ගුණාත්මක භාවය හා ප්රමාණය පිළිබඳව ඉතා සැළකිළිමත් විය යුතු අතර, නිසියාකාරව සිය ආහාර වේල සමබල කර නොගන්නේ නම් හා ශාක ප්රභව වලින් ලබාගත නොහැකි ඇතැම් පෝෂක, අතිරේක වශයෙන් ලබා නොගන්නේ නම්, නිරක්තිය, විටමින් ඌණතා රෝග වැනි දේට පහසුවෙන් ගොදුරුවන්නට එය හේතු වනු ඇත.
